W 206. Urodziny Fryderyka Chopina powróciły wspomnienia niezwykłej atmosfery Wielkiego Konkursu. Publiczność podczas koncertów w Filharmonii Narodowej w Warszawie, już bez obecności Jury, miała możliwość usłyszeć i porównać interpretacje Chopinowskich dzieł dwóch laureatów XVII Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Fryderyka Chopina: zwycięzcy Seong-Jin Cho (1 marca), a także zdobywcy drugiej nagrody Charlesa Richarda-Hamelina (2 marca). W południe 1 marca muzyka Chopina zabrzmiała bezpośrednio z Domu Kompozytora w Żelazowej Woli. Na fortepianie Broadwooda z 1853 roku zagrali: Tobias Koch oraz Szymon Nehring.

Kariera Seong-Jin Cho, koreańskiego pianisty mieszkającego obecnie w Paryżu, od ogłoszenia werdyktu Jury XVII Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Fryderyka Chopina rozwija się błyskotliwie. Dyrektor NIFC, dr Artur Szklener, podczas konferencji prasowej zorganizowanej w Muzeum Chopina w dniu 29 lutego, podkreślił, że kiedy był w Seulu – z okazji koncertu artysty (2 lutego 2016 roku), a także podpisania ekskluzywnego kontraktu z Deutsche Grammophon - miał możliwość zaobserwowania faktu, że Seong-Jin Cho stał się po Konkursie Chopinowskim narodowym bohaterem w Korei Południowej. Sam pianista skromnie przyznaje, że jest teraz często rozpoznawany na ulicy, chociaż jego popularność ciągle stanowi dla niego duże zaskoczenie, także wtedy, gdy dowiaduje się, że jego nazwisko 조 성 진 jest najczęściej wymienianym nazwiskiem koreańskim w Google. Seong-Jin Cho, który, jak zauważa Dyrektor Artur Szklener, porusza - nie tylko mistrzowską grą – serca swoich rodaków, reagujących na jego pojawienie się na estradzie tak entuzjastycznie jak fani podczas koncertów Beatlesów, stał się ulubieńcem publiczności na całym świecie. Bilety na potwierdzone koncerty artysty w 2016 i 2017 roku są już niemal wyprzedane.

Koncerty Urodzinowe poprzedziła Konferencja prasowa Narodowego Instytutu Fryderyka Chopina zorganizowana w Sali koncertowej Muzeum Fryderyka Chopina (29 lutego 2016), w której udział wzięli: Dyrektor NIFC dr Artur Szklener, Dyrektor Artystyczny Festiwalu Chopin i Jego Europa Stanisław Leszczyński, Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego prof. Piotr Gliński oraz goście specjalni - Laureaci XVII Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Fryderyka Chopina w Warszawie: zwycięzca Seong-Jin Cho oraz zdobywca II nagrody Charles Richard-Hamelin. Konferencję prowadziła Agata Kwiecińska.

Podobnie było w przypadku Nadzwyczajnego Recitalu Seong-Jin Cho w Warszawie, kiedy 1 grudnia 2015 o godz. 12 ogłoszono sprzedaż, bilety rozeszły się w błyskawicznym tempie. Oczekiwania publiczności były ogromne, gdyż podczas przesłuchań konkursowych artysta ustawił poprzeczkę bardzo wysoko. Konkurs Chopinowski jest jednak dla każdego pianisty wydarzeniem wyjątkowym, więc występom towarzyszą niepowtarzalne emocje i nadzwyczajna mobilizacja. Wielomiesięczne przygotowania, polegające często także na wyłączeniu z ćwiczeń innego niż konkursowy repertuaru oraz ograniczeniu liczby koncertów pozwalają zachować świeżość interpretacji. Pianista doskonale zdawał sobie z tego sprawę, przyznając, że podczas próby był bardzo zdenerwowany i żartował, że czuł na sali obecność Jury. Podkreślił, że czeka z wielką radością na ponowny występ w Warszawie. Jego pojawienie się na estradzie Filharmonii Narodowej, 1 marca 2016 roku o godz. 19:30 zelektryzowało publiczność, która specjalnie dla niego przyjechała z różnych stron świata, także z Korei Południowej.

Okładki książek programowych Zespół redakcyjny: Kamila Stępień-Kutera, Marcin Wąsowski Tłumaczenie: John Comber Zdjęcia: Bartek Sadowski, Wojciech Grzędziński Projekt graficzny: Darek Komorek Druk: Sindruk

Sztuka nie znosi porównań. Indywidualność jest przecież największą wartością każdego artysty, jednak podczas Konkursu Chopinowskiego nawet tak znakomici i już utytułowani pianiści jak Seong-Jin Cho musieli zostać poddani porównawczej ocenie Jury. Od Konkursu minęły już ponad cztery miesiące. Każdy z laureatów podąża teraz własną artystyczną drogą, ma swoją wierną publiczność, ale przy okazji Koncertów Urodzinowych, czy japońsko-koreańskiego tournee, w którym w styczniu wzięło udział sześcioro laureatów (Seong-Jin Cho, Charles Richard-Hamelin, Kate Liu, Eric Lu, Yike Tony Yang, Dmitry Shishkin) nie sposób było uniknąć pewnych porównań.

Seria błękitna to wyjątkowy cykl fonograficzny, realizowany przez Narodowy Instytut Fryderyka Chopina od 2010 roku, prezentujący najciekawsze osobowości Międzynarodowych Konkursów Pianistycznych im. Fryderyka Chopina w Warszawie.

Program chopinowskich recitali urodzinowych obydwu laureatów zawierał dzieła wykonywane podczas kolejnych etapów październikowego Konkursu. Każdy z pianistów zagrał: Nokturn (Seong-Jin Cho: Nokturn c-moll op. 48 nr 1; Charles Richard-Hamelin: Nokturn H-dur op. 62 nr 1), Balladę (Seong-Jin Cho: Balladę F-dur op. 38; Charles Richard-Hamelin: Balladę As-dur op. 47), Poloneza (Seong-Jin Cho: Poloneza As-dur op. 53, za którego otrzymał nagrodę Towarzystwa im. Fryderyka Chopina; Charles Richard-Hamelin: Poloneza-Fantazję As-dur op. 61), opus Mazurków (ten sam op. 33!) oraz Sonatę Fryderyka Chopina (Seong-Jin Cho: Sonatę b-moll op. 35; Charles Richard-Hamelin: Sonatę h-moll op. 58, za którą otrzymał nagrodę Krystiana Zimermana). Seong-Jin Cho wykonał ponadto w pierwszej części wieczoru Fantazję f-moll op. 49, a zakończył swój recital Scherzem b-moll op. 31. Charles Richard-Hamelin dodał do programu Rondo Es-dur op. 16, którym zwieńczył pierwszą część swego występu 2 marca 2016 roku.

Seong-Jin Cho jest artystą niemal doskonałym. Potrafi w sposób mistrzowski ukazać cechy właściwe dla stylu Fryderyka Chopina i wydobyć, to co w każdym z jego dzieł najistotniejsze. W wywiadzie po kwietniowych eliminacjach na pytanie jakimi czterema słowami scharakteryzowałby muzykę Fryderyka Chopina odpowiedział: muzyka Chopina jest szlachetna, poetycka, dramatyczna i nostalgiczna. Wszystkie te cechy znajdują wyraz w jego interpretacjach. W grze Seong-Jin Cho zwraca uwagę przede wszystkim naturalność, niesłychana muzykalność i sumienność w realizowaniu najdrobniejszych szczegółów zapisu kompozytora. Pokora, z jaką pianista podchodzi do Chopinowskiego tekstu jest godna najwyższego uznania. Słuchając jego interpretacji Chopinowskich arcydzieł za każdym razem można odkryć nowe muzyczne niuanse. Tę świeżość wykonań utworów, które w ostatnich kilku miesiącach Seong-Jin Cho miał okazję grać wielokrotnie na największych estradach Europy i Azji zachowuje dzięki nieustannemu studiowaniu muzycznego tekstu. Można się było o tym przekonać słuchając chociażby Poloneza As-dur op. 53, za którego mistrzowskie wykonanie w II Etapie Konkursu otrzymał nagrodę Towarzystwa im. Fryderyka Chopina. Od zakończenia Konkursu Chopinowskiego Seong-Jin Cho wykonywał Poloneza niemal na każdym koncercie. W głównych programach recitali lub na bis, kiedy grał Koncert z orkiestrą. Za każdym razem artysta odczytuje Chopinowski tekst na nowo zachwycając, szczególnie polską publiczność, znakomitym uchwyceniem idiomu naszego narodowego tańca. Podobnie w Mazurkach, w których interpretacji fascynowało zachowanie idealnych proporcji pomiędzy tanecznym rytmem, a pięknie śpiewną, nostalgiczną melodią. Wyjątkowa dbałość o każdy szczegół i jednoczesne konsekwentne budowanie całości formy cechowało interpretację: Ballady, Scherza, Fantazji, a także Sonaty. Zachwycało bogactwo barw, mistrzowskie ukazanie poszczególnych planów melodycznych (w lirycznych partiach Fantazji i Sonaty). Seong-Jin Cho jest poetą dźwięku, który z fortepianu wydobywa najszlachetniejsze brzmienia. Jest także artystą konsekwentnie budującym ekspresję każdego dzieła, utrzymującym w napięciu słuchaczy do ostatniego akordu. 1 marca wybrzmiał on w Des-dur (słynnej z chopinowskich anegdot tonacji*), z finałowej części Scherza b-moll op. 31 – utworu zamykającego oficjalny program Nadzwyczajnego Recitalu Seong-Jin Cho. Na bis pianista zagrał dwa Preludia ze swego ulubionego chopinowskiego op. 28: nr 17 As-dur i nr 24 d-moll. Publiczność na stojąco oklaskująca artystę domagała się kolejnych bisów, na które z pewnością by się doczekała, gdyby nie zaplanowane po recitalu przyjęcie z udziałem m. in. Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, a wcześniej długo wyczekiwana premiera nowej płyty Seong-Jin Cho wydanej przez Narodowy Instytut Fryderyka Chopina w Błękitnej Serii prezentującej muzyczne portrety najciekawszych osobowości Międzynarodowych Konkursów Pianistycznych im. Fryderyka Chopina w Warszawie.

Obok płyty Seong-Jin Cho, którą pianista podpisywał w Sali lustrzanej Filharmonii Narodowej Instytut Chopina wydał już także nagrania Kate Liu, Erica Lu oraz Charlesa Richarda-Hamelina, który wystąpił z Nadzwyczajnym Recitalem w Warszawie 2 marca. Kanadyjski pianista, laureat II nagrody XVII Konkursu Chopinowskiego to zupełnie inny artysta, operujący bardziej teatralnymi gestami (szczególnie w Balladzie i Polonezie) i mniej różnorodną, aczkolwiek także ciekawą, kolorystyką brzmieniową. Swój występ rozpoczął interesującą pod względem ekspresji interpretacją Nokturnu H-dur op. 62 nr 1 Fryderyka Chopina – utworu, który, oprócz Etiudy a-moll op. 25 nr 11, był najczęściej wybieranym przez pianistów w konkursowych Eliminacjach. Ciekawe fragmenty kolorystyczne pojawiły się w wykonywanym przez Charlesa Richarda-Hamelina w pierwszej części wieczoru Polonezie-Fantazji As-dur op. 61. W Balladzie forma mogła być jeszcze ściślej zintegrowana, gdyż Charles Richard-Hamelin jest pianistą, który właśnie w wielkich formach czuje się doskonale, co udowodnił wykonaniem Sonaty h-moll op. 58 wyróżnionym podczas Konkursu nagrodą Krystiana Zimermana. Bezpośrednia konfrontacja dwóch interpretacji tego samego op. 33 Mazurków wypadła na korzyść Seong-Jin Cho. Interesujące okazało się włączenie przez Charlesa Richarda-Hamelina do programu recitalu młodzieńczego Ronda Es-dur op. 16. O ile Seong-Jin Cho pozostał wierny Chopinowi, także w bisach, o tyle Charles Richard-Hamelin postanowił na bis zaprezentować m. in. Pawanę z II Suity D-dur op 10 Georga Enescu, którą zamierza zarejestrować w maju na płycie. Publiczności spodobał się niechopinowski bis, chociaż muzyka Chopina w Filharmonii Narodowej w Warszawie brzmi zawsze wyjątkowo. Dzięki Konkursowi Chopinowskiemu i zrealizowanym podczas Konkursu nagraniom płytowym muzyka najwybitniejszego polskiego kompozytora dociera do najdalszych zakątków świata, a występy laureatów, za którymi podążają liczni wielbiciele aktualizują słowa wypowiedziane równo 179 lat temu (18 marca 1837) przez Markiza Astolphe’a de Custine: „ludzie kochają się i rozumieją przez Chopina”.

Marta Polańska

W dniu 2 marca, o godz. 11, Dyrektor Artur Szklener wraz z przedstawicielami Narodowego Instytutu Fryderyka Chopina złożyli kwiaty przy urnie z sercem kompozytora w Bazylice Św. Krzyża.

* List Fryderyka Chopina do Tytusa Wojciechowskiego (Paryż, 12 grudnia 1831)

„Wariacje B-dur, na które odebrałem przed paru dniami z Kassel od jednego Niemca, zaantuzjazmowanego [!] tymi Wariacjami, dziesięcioarkuszową recenzję, gdzie po ogromnych przedmowach przystępuje do rozbioru onych takt za taktem — tłomaczy, że to nie są wariacje jak każde inne, tylko że to jest jakieś fantastyczne tableau. — Na drugą Wariację mówi, że Don Juan z leporellom biega, na 3-cią, że ściska Berlinkę, a Mazetto w lewej ręce się gniewa — a na Adagia 5-ty takt powiada, że Don Juan całuje Zerlinkę w Des-dur. Plater pytał mi się wczoraj, gdzie ona ma ten Des-dur itd. Umierać z imaginacji Niemca”.